W 1989 roku odzyskaliśmy prawo do zadawania pytań kandydatom do wszystkich funkcji publicznych - przyszłym radnym i parlamentarzystom. Prawo do pytania to jedno, a uzyskanie odpowiedzi to drugie. Czy potrafimy pytać i egzekwować odpowiedzi?

Kandydaci do Parlamentu Europejskiego w okresie przedwyborczym chętnie spotkają się z wyborcami. To wyjątkowa okazja, żeby zadać im kilka pytań.

Nie wiesz o co pytać?

Oto 20 propozycji:

PRAWO

1. Gdzie kandydat mieszka? Sprawdź czy adres zamieszkania pokrywa się z obszarem okręgu wyborczego kandydata. Jeśli nie, zapytaj dlaczego.

2. Czy był kiedykolwiek skazany prawomocnym wyrokiem? Nie chodzi o mandat za złe parkowanie.

3. Czy kiedykolwiek miał zakaz opuszczania kraju?

4. Czy kiedykolwiek przegrał sprawę w sądzie?

5. Czy kiedykolwiek kupował, zażywał lub sprzedawał narkotyki?

FINANSE / PODATKI

6. Kto finansuje kampanię wyborczą kandydata?

7. Czy popełnił błąd w zeznaniu/oświadczeniu podatkowym? Kiedy? Kto wykrył ten błąd? Czy błąd został poprawiony?

8. Czy był ukarany przez Urząd Skarbowy/Urząd Kontroli Skarbowej?

9. Czy płaci alimenty?

RODZINA

10. Czy kandydat jest/był zaręczony, żonaty lub rozwiedziony - z kim i kiedy?

11. Czy ma dzieci? W jakim wieku i jakie są ich imiona?

12. Do której chodzą szkoły (lub chodziły)? Jeśli nie uczęszczały do szkół państwowych, dlaczego?

ORGANIZACJE

13. Do jakich społecznych organizacji należy kandydat? Sprawdź czym ta organizacja się zajmuje. Jeśli prowadzi kontrowersyjną działalność, poproś kandydata o wyjaśnienia dlaczego w niej działa i ile czasu temu poświęca.

14. Jakie organizacje charytatywne, pozarządowe, społeczne wspomagał finansowo w ubiegłym roku?

PRACA

15. Gdzie kandydat obecnie pracuje?

16. Czy jest właścicielem firmy? Jakiej/jakich? Czy są firmy, w których posiada ponad 5 procent udziałów? W urzędach samorządowych i państwowych znajdziesz więcej danych na ich temat. W rejestrach sądowych możesz sprawdzić czy przeciwko tym firmom są/były prowadzone postępowania sądowe.

17. Czy był kiedyś zwolniony z pracy? Jeśli tak, dlaczego?

WYKSZTAŁCENIE / KWALIFIKACJE

18. Jakie kandydat ma wykształcenie? Gdzie je uzyskał i kiedy?

19. Jakie ma kwalifikacje do bycia europarlamentarzystą?

20. Jakie zna języki obce? Jakie ma certyfikaty potwierdzające opanowanie tych języków?

TRZY PORADY

Na koniec trzy porady dla wyborców:

1. Odpowiedzi kandydatów muszą być konkretne. Nie przyjmuj żadnych niekompletnych lub warunkowych odpowiedzi.

2. Jeśli to możliwe w czasie publicznych spotkań, nagrywaj odpowiedzi kandydatów na video. Kandydaci wtedy mniej kłamią.

3. Nie ulegaj propagandzie "straconego głosu". Celem demokratycznych wyborów nie jest wzmocnienie silnego i osłabienie słabego. Jeżeli Twój kandydat nie zostanie europarlamentarzystą, nic złego się nie stanie. Ważne, żebyś na niego zagłosował. Tylko tyle i aż tyle. Reszta to partyjna propaganda na czas wyborów.